Nieuws

Het is voor veel zwangere vrouwen ontzettend onhandig: dat je de auto van de zaak moet inleveren als je met zwangerschapsverlof gaat. Maar het blijkt niet alleen onhandig, het blijkt ook onnodig of is sommige gevallen zelfs onterecht. Moet je een leaseauto inleveren bij zwangerschap? We vertellen je hoe het zit.

Laura moest haar leaseauto inleveren bij zwangerschap

Internetfora staan er vol mee: vrouwen die vlak voor hun zwangerschapsverlof plotseling hun leaseauto moeten inleveren. Ook Laura overkwam het.

Laura (niet haar echte naam) was zeven maanden zwanger toen een hr-manager haar persoonlijk kwam vertellen dat ze haar auto moest inleveren. Ze was met stomheid geslagen. Die auto gebruikte ze ook gewoon privé, moest ze nu voor die paar maanden een auto aanschaffen?

‘We hadden er wel discussie over’
Of het een vorm was van zwangerschapsdiscriminatie, daar kwam ze niet uit. “Met mijn collega’s hadden we er wel discussie over. We vroegen ons ook af of het wel mocht. Maar ja, mijn hr-manager had het persoonlijk gezegd. Dus ik dacht: het zal wel kloppen”, zegt ze tegen RTL Nieuws.

Naar de baas stappen om uitleg, dat kwam niet bij haar op. Het gevoel van ‘het zal wel kloppen’, lijkt bij meer vrouwen te leven. En de relatie met de werkgever voor zoiets op het spel zetten, dat wil ook niet iedereen.

Meer gevallen van leaseauto inleveren bij zwangerschap

Vrouwen delen wel veel hun verhaal op internet. Zoals ‘Kim’ op de website Ouders van Nu. “Dit bericht komt in de laatste week voordat mijn verlof in gaat. Aangezien wij verder geen privé-auto hebben komt dit nogal beroerd uit.”

Laura bleek, inmiddels acht maanden zwanger, de auto ook nog eens zélf te moeten wegbrengen naar de garage. “Het was 50 minuten rijden. Die garage was ergens midden op een industrieterrein. Ik had geen vervoer terug. Er reden daar ook geen treinen of zo. Nou, dan ben je 7 of 8 maanden zwanger. Super onhandig natuurlijk.”

‘Ik kon bijna niet meer lopen’
Thuis miste ze de auto meteen. Niet alleen voor de dagelijkse dingen maar ook vanwege een paar noodzakelijk ritjes. “Het ging best wel slecht met mij de laatste periode. Ik moest vaak naar het ziekenhuis en naar de huisarts. Ik kon toen niet zeggen: ik stap even in de auto en rijd naar de dokter. Op het laatst kon ik bijna niet meer lopen. Ik moest mijn moeder bellen of ze mij in haar pauze op ’t werk even naar de huisarts kon brengen.”

Leontine Bijleveld, voorzitter van de stichting Vrouw en Recht, noemt het verhaal van Laura ‘het bewijs dat veel werkgevers weinig bereid zijn om mee te denken met zwangere vrouwen’. “Dit is een teken aan de wand.”

‘Werknemertje pesten’
De werkgever van Laura had zich moeten realiseren hoe onhandig dit is, zegt Bijleveld. “Mijn mening zou zijn: dit is een voorbeeld van werknemertje pesten.”

Samen met haar man besloot Laura een auto te kopen. “Dat geld hadden we niet liggen, dus we hebben een lening afgesloten. Van die lening betaal ik nu elke maand wat af.” Had de werkgever niet een wat ‘elegantere’ oplossing kunnen kiezen? Vraagt Bijleveld zich af.

Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Zwangere Roos kreeg geen vast contract: ‘Kom voor jezelf op, vrouwen!’
Het is misschien geen elegante oplossing, maar mág de werkgever eigenlijk wel eisen dat een zwangere vrouw de auto inlevert? Is hier niet sprake van discriminatie?

“De situatie verschilt per geval”

Volgens het College voor de Rechten van de Mens is het niet goed mogelijk om hier een algemene uitspraak over te doen. “De situatie kan per geval verschillen”, zegt een woordvoerder.

Of sprake is van ongelijke behandeling op grond van geslacht, dat hangt af van de afspraken die er zijn gemaakt tussen de werkgever en de werknemer.

Leaseauto als loon

De woordvoerder legt uit dat als iemand de leaseauto ook privé mag gebruiken, dit ‘privégenot’ dan wordt vertaald in een bedrag dat als loon kan worden gezien.

“Er kan dus mogelijk een situatie van ongelijke beloning ontstaan als een zwangere vrouw de leaseauto moet inleveren, bijvoorbeeld tijdens de periode van zwangerschapsverlof.”

Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Honderden meldingen van discriminatie van zwangeren en jonge moeders
De werkgever houdt zich in dat geval niet aan de wet. De vrouw wordt benadeeld, omdát ze vrouw is.

Maar er zit een addertje onder het gras. “Of er sprake is van ongelijke beloning hangt dan bijvoorbeeld af van hoe de werkgever omgaat met mannen die langere tijd niet kunnen werken vanwege ziekte en de leaseauto privé gebruiken.”

Direct en indirecte discriminatie

Als in de leaseovereenkomst bijvoorbeeld staat dat de auto moet worden ingeleverd indien langer dan een bepaalde periode geen werkzaamheden worden verricht, dan gebruikt de werkgever een ‘neutraal’ geformuleerd criterium. “Als dat criterium dan zowel op mannen als vrouwen wordt toegepast is er niet een probleem van directe discriminatie. Dat is relevant omdat directe discriminatie vrijwel altijd verboden is.”

Er kan wel sprake zijn van indirecte discriminatie, omdat alleen vrouwen zwanger kunnen worden en daardoor langere tijd afwezig zijn. Zij worden dan bijzonder getroffen door het beleid van de werkgever. “Indirecte discriminatie is echter niet per definitie verboden”, laat de woordvoerder van het college weten. In dit geval worden altijd alle argumenten, ook van de werkgever, meegewogen. “Dat kan van situatie tot situatie verschillen.”

Foto ter illustratie.
Foto ter illustratie.
© iStock

Verzekering laten betalen

Maar laten we even aannemen dat de werkgever het contract zó goed dichttimmert, dat er géén sprake is van discriminatie. Dan biedt de wet een prima mogelijkheid om de vrouw nog enigszins tegemoet te komen, zónder dat de werkgever daar nadeel van heeft: namelijk door de werknemersverzekering in te schakelen.

“De doorbetaling van het loon tijdens zwangerschapsverlof wordt niet uitgevoerd door de werkgever, maar door het UWV op basis van de werknemersverzekering”, zegt de woordvoerder. “De werkgever kan er dus voor kiezen om de auto te laten inleveren en een hoger salaris door te geven aan het UWV, zodat op die manier het niet kunnen gebruiken van de auto financieel wordt verrekend.”

Het UWV bevestigt tegenover RTL Nieuws dat dit kan: “De hoogte van de uitkering wordt bepaald aan de hand van het sv-loon van de werknemer in het afgelopen jaar. Een auto van de zaak is als fiscale bijtelling verwerkt in de hoogte van dat sv-loon en zal daarmee ook onderdeel zijn van de uitkering. Voor werkgevers is dit een neutraal effect.”

Het blijft onhandig, maar de zwangere krijgt dan per maand nog wel een bijdrage waarmee ze af en toe een taxi kan betalen.

Soms als secundaire arbeidsvoorwaarde
Overigens: het gebruik van een leaseauto, ook voor privégebruik, kan ook gelden als secundaire arbeidsvoorwaarde. Dan wordt het niet als vorm van beloning gezien. De zaken liggen dan anders.

Het college ziet in alle gevallen graag dat werkgevers hun beleid bij hen toetsen om na te gaan of sprake is van ongelijke behandeling.